Bezittingen in Frankrijk. Hoe werkt de Franse erfbelasting?

Twee belangrijke vragen: Erfenis Frans of Nederlands recht?

Wanneer een Nederlander eigenaar is van een onroerend goed  zijn  er twee vragen van belang.

In de eerste plaats is de vraag bij overlijden welk wettelijk stelsel van erfrecht van toepassing is. Het Franse recht of het Nederlandse recht. Dit is van belang om te weten, omdat er grote verschillen zijn tussen de twee nationale geldende wettelijke regels.

In de tweede plaats is van belang te weten welk belastingstelsel voor van toepassing is als een Nederlandse eigenaar van een huis in Frankrijk, overlijdt.

1 Wettelijk geldend stelsel Erfrecht

Wat betreft het toepasselijk erfrecht waren er in het verleden nogal wat vragen. Sinds 17 augustus 2015 geldt de duidelijke Europese Erfrecht-verordening. Deze bepaalt dat bij overlijden in principe het wettelijk stelsel geldt van het land waar men op moment van overlijden zijn werkelijke woonplaats heeft.

Uitzondering geldt voor wat betreft in het verleden gemaakte regelingen, zoals bijvoorbeeld een handgeschreven Frans testament, waarin de langstlevende echtgenoot  het vruchtgebruik van het vermogen (en dus ook de woning) krijgt.

Of de zogenaamde gift tussen echtgenoten (donation entre époux) ook bedoeld, om de langstlevende echtgenoot te beschermen en te voorkomen dat de kinderen direct hun erfdeel kunnen opeisen.

Het is van belang te weten welk wettelijk stelsel van toepassing is. Er zijn grote verschillen tussen beide stelsels. Met name is van belang of de langstlevende  echtgenoot wordt beschermd door middel van de constructie van vruchtgebruik.

Woont men op moment van overlijden in Nederland dan geldt dus ook het Nederlands recht. Ook voor wat betreft het toepasselijk erfrecht van het huis in Frankrijk.

Testament.

Het is verstandig tijdig nog eens na te gaan of u een Frans testament of andere regeling heeft gemaakt, gezien de wijzigingen die in augustus 2015 zijn opgetreden.

Woont u in Frankrijk en heeft u de Nederlandse nationaliteit dan geldt het Franse erfrechtstelsel, ook voor het vermogen dat u in Nederland bezit.  Dit geldt niet als u een testament heeft gemaakt waarin u heeft bepaald dat het Nederlands  erfrechtstelsel van toepassing zal zijn.  Bij uw overlijden vallen al uw bezittingen, inclusief uw bezittingen in Frankrijk onder het Nederlands erfrecht..

2 Welk belastingstelsel is van toepassing? Successierechten Frankrijk

Wat betreft de successierechten zijn er verschillende situaties denkbaar:

1 Een erflater, niet ingezetene op het moment van overlijden,  bezit roerend (bv vermogen of aandelen op Franse bankrekening of een auto met Frans kenteken) of onroerend goed in Frankrijk dan valt deze onder het fiscale stelsel van Frankrijk (Code Général des Impôts).  De erfgenamen zijn verplicht altijd aangifte te doen van het overlijden. Ook al denkt men in Frankrijk niets te hoeven betalen aan successierechten. Men moet  binnen 12 maanden na het overlijden aangifte doen (in Nederland binnen 8 maanden na het overlijden). Dit moet  geschieden bij  de Franse belastingdienst voor niet ingezetenen te Noisy le Grand.

2 Een erflater met buitenlandse nationaliteit , maar ingezetene in Frankrijk valt onder het Franse fiscale stelsel voor wat betreft zijn vermogen, waar ook ter wereld.

3 Is men erfgenaam en woont men in Frankrijk dan valt men onder het Franse fiscale stelsel.

Boete

Attentie: op overtreding van de fiscale regels staat een hoge boete en te betalen rente. De in Nederland bekende stiptheid  van het notariaat is in Frankrijk helaas lang niet altijd vanzelfsprekend. Onze ervaring is dat het in het algemeen gezien het notariaat traag en niet cliëntvriendelijk handelt. Advies: wees niet passief en wijs de notaris per mail regelmatig op termijnen en stel hem tijdig schriftelijk aansprakelijk voor mogelijke boetes wegens te laat ingediende aangifte. In het algemeen helpt een dergelijke aansporing uitstekend.

Blokkade bankrekening

Wanneer de bank op de hoogte is gesteld van het overlijden wordt direct de bankrekening van de overledene geblokkeerd. De rekening wordt pas gedeblokkeerd indien U door middel van overlegging van een Europese verklaring van erfrecht aan de bank kan aantonen dat u erfgenaam of executeur testamentair bent en via een verklaring  van de Franse belastingdienst kan aantonen dat men aangifte heeft gedaan en dat de erfbelasting is betaald. Deze moet namelijk direct worden betaald bij de aangifte.

De Franse successietarieven zijn overigens veel gunstiger dan in Nederland, wanneer het gaat om de belasting die kinderen en de echtgeno(ot(e moeten betalen.

De vraag of en zo ja hoeveel erfbelasting moet worden betaald hangt af van de grootte van het vermogen dat zich op het moment van overlijden in Frankrijk bevond.

Zie hieronder voor de tabel

I. Vrijstellingen

II.         percentages successierechten Bloedverwanten in rechte lijn

III.        Tussen broers en zussen

De waardeverkrijging boven de vrijstelling is voor:

• bloedverwanten tot en met de vierde graad belast met 55%
• bloedverwanten vanaf de vierde graad en voor derden  en stiefkinderen belast met  60 %

Schenken

Om in de toekomst erfbelasting te besparen, is het mogelijk alvast de Franse woning tijdens het leven aan de toekomstige erfgenamen te schenken. Indien de SCI eigenaar is van de Franse woning, kunnen de aandelen ook (in fases) aan de toekomstige erfgenamen worden geschonken.
In Frankrijk gelden de volgende vrijstellingen voor de schenkbelasting:

U moet er rekening mee houden dat over de schenking (ook) in Nederland schenkbelasting verschuldigd kan zijn. De vrijstellingen voor de schenkbelasting in Nederland zijn (aanzienlijk) lager dan de vrijstellingen voor de schenkbelasting in Frankrijk.